đạt ma là ai

Bách khoa toàn thư phanh Wikipedia

Bồ-đề-đạt-ma
Tôn giáoPhật giáo
Tông pháiThiền tông
Cá nhân
SinhBồ-đề-đa-la
Chức vụ
Chức danhThiền sư
Tổ loại 28 Thiền tông chặn Độ
Sơ tổ Thiền tông Trung Hoa
Kế nhiệmHuệ Khả
Hoạt động tôn giáo
Đồ đệHuệ Khả
禪 Zen
Một phần của loạt bài về
Thiền tông
Ensō

Các nội dung bài viết chính

Bạn đang xem: đạt ma là ai

  • Phật giáo Thiền tông
  • Thiền tông Trung Quốc
  • Thiền tông Việt Nam
  • Seon
  • Zen
  • Thiền tông ở Hoa Kỳ

Nhân vật

Thiền tông ở Trung Quốc

  • Bồ-đề-đạt-ma
  • Huệ Năng (Enō)
  • Mã Tổ Đạo Nhất (Baso)
  • Thạch Đầu Hi Thiên (Kisen)
  • Động Sơn Lương Giới (Tozan)
  • Tuyết Phong Nghĩa Tồn (Seppo)
  • Lâm Tế Nghĩa Huyền (Rinzai)
  • Đại Tuệ Tông Cảo (Tahui)

Zen

  • Dōgen
  • Hakuin Ekaku

Seon

  • Taego Bou
  • Jinul
  • Daewon
  • Seongcheol

Thiền tông ở Hoa Kỳ

  • D. T. Suzuki
  • Hakuun Yasutani
  • Taizan Maezumi
  • Shunryū Suzuki
  • Seungsahn

Thể loại:Thiền tông

Giáo lý

  • Thiền tông và kinh điển
  • Nền tảng giáo lý của Thiền tông
  • Phật tính
  • Duy thức tông
  • Tính không
  • Bồ Tát

Truyền thống

  • Ấn chứng
  • Các phiên bản đồ gia dụng loại Thiền tông
  • Tôn ti và loại bậc nhập Thiền tông
  • Các tổ chức triển khai và học viện chuyên nghành về Thiền tông
  • Các mẩu truyện chủ yếu về Thiền tông

Sự giác ngộ

  • Kenshō
  • Satori
  • Đốn ngộ
  • Shikantaza

Lời dạy

  • Thập mục ngưu đồ
  • Ngũ vị của Động Sơn
  • Tam ẩn môn
  • Bốn con phố dẫn cho tới sự hiểu biết

Phương pháp tu tập

  • Tọa thiền / Shikantaza
  • Tu tập luyện công án

Dòng thiền

  • Đông Sơn pháp môn
  • Hồng Châu tông
  • Ngũ thất gia tông
  • Lâm Tế tông
  • Sōtō
  • Sanbo Kyodan
  • Asanga Mận Trắng

Tông phái sở hữu liên quan

  • Hoa Nghiêm tông
  • Thiên Thai tông
  • Tịnh chừng tông
  • x
  • t
  • s

Bồ-đề-đạt-ma (zh. 菩提達磨, tụt xuống. bodhidharma, ja. bodai daruma), dịch tức là Giác Pháp (zh. 覺法), người chặn Độ, (~470 - 543). Ông được xem như là người quảng bá và tạo nên đi ra Thiền học tập và Võ thuật cho tới Trung Quốc. Theo truyền thuyết Trung Quốc, ông đang được truyền thụ cách thức tập luyện thân thiện thể cho những căn nhà sư Thiếu Lâm và kéo theo việc tạo hình môn võ Thiếu Lâm. Ông cũng chính là phụ thân đẻ của Thiền tông Trung Quốc.

Còn cực kỳ không nhiều vấn đề về tiểu truyện của ông, đa phần chỉ với lại là truyền thuyết. Truyền thuyết về xuất xứ của ông cũng không giống nhau, bên trên Trung Quốc tồn bên trên 2 truyền thuyết về ông, bên trên chặn Độ truyền thuyết kể rằng Bồ Đề Đạt Ma là đàn ông loại thân phụ của một vị vua Pallava Tamil kể từ Kanchipuram, trong lúc ở Nhật Bản truyền thuyết kể rằng ông tới từ Ba Tư.

Thời điểm ông cho tới Trung Quốc cũng không giống nhau, một trong mỗi thuyết bảo rằng ông cho tới nhập triều đại Lưu Tống (420-479) hoặc muộn rộng lớn nhập triều đại căn nhà Lương (502-557). Ông đa phần sinh hoạt bên trên cương vực của những triều đại Bắc Ngụy (386-534). Thời kỳ quảng bá của ông khoảng tầm nhập thời điểm đầu thế kỷ loại 5.

Ông là Tổ loại 28 và sau cùng sau Phật Thích-ca Mâu-ni của Thiền tông chặn Độ và là Sơ tổ của Thiền tông Trung Quốc. Các tên thường gọi không giống là: Bồ-đề-đạt-ma-đa-la (zh. 菩提達磨多羅), Đạt-ma-đa-la (zh. 達磨多羅), Bồ-đề-đa-la (菩提多羅), và thương hiệu viết lách tắt thông thường gặp gỡ nhập văn cảnh căn nhà Thiền là Đạt-ma (zh. 達磨).

Tiểu sử[sửa | sửa mã nguồn]

Bồ-đề-đạt-ma là môn đệ và truyền nhân của Tổ loại 27, Bát-nhã-đa-la (sa. prajñādhāra) và là thầy của Huệ Khả, Nhị tổ Thiền Trung Quốc. Sự tích truyền pháp của Bát-nhã-đa-la mang lại Bồ-đề-đạt-ma được để lại như sau:

Tổ hỏi: "Trong tất cả, cái gì vô sắc?" Bồ-đề-đạt-ma đáp: "Vô sinh vô sắc". Tổ chất vấn tiếp: "Trong tất cả, vật gì vĩ đại nhất?" Bồ-đề-đạt-ma đáp: "Phật pháp vĩ đại nhất".

Sau khi phát triển thành Tổ loại 28, Bồ-đề-đạt-ma cút thuyền qua quýt Nam Trung Quốc năm 520. Sau khi truyền giáo mang lại Lương Vũ Đế ko trở thành, Bồ-đề-đạt-ma cho tới Lạc Dương, lên miếu Thiếu Lâm bên trên rặng Tung Sơn. Nơi phía trên, Bồ-đề-đạt-ma tu thiền tấp tểnh, 9 năm tảo mặt mũi nhập vách ko nói; cũng bên trên phía trên, Huệ Khả đang được gặp gỡ Bồ-đề-đạt-ma nhằm lại truyền thuyết bất hủ về sự quyết tâm học tập đạo của tớ.

Tư liệu về cuộc sống của Bồ-đề-đạt-ma là một trong vương vãi tử Nam chặn Độ ko rõ nét. Có truyền thuyết nhận định rằng sư phụ của Bồ-đề-đạt-ma là Bát-nhã-đa-la từng dặn dò sư hãy đợi 60 năm sau thời điểm bản thân bị tiêu diệt vừa được cút Trung Quốc. Như thế Bồ-đề-đạt-ma cần cao tuổi hạc lắm khi cho tới Trung Quốc. Theo tư liệu không giống thì Bồ-đề-đạt-ma cho tới Trung Quốc khi 60 tuổi hạc. Cả nhì thuyết này sẽ không phù phù hợp với cuộc sống Sư, kể từ 470-543, là tháng ngày được phần rộng lớn mối cung cấp tư liệu thừa nhận. Sau khi tới, sư nhận điều mời mọc của Lương Vũ Đế cút Nam Kinh. Cuộc chạm mặt thân thiện Bồ-đề-đạt-ma và Vũ Đế được những ngữ lục ghi lại như sau:

Xem thêm: doctor strange là ai

Là một người phụng sự đạo Phật, Lương Vũ Đế đang được mang lại xây nội địa bản thân nhiều miếu chiền, bảo tháp. Vũ Đế chất vấn căn nhà sư chặn Độ: "Trẫm kể từ đăng quang đến giờ, xây miếu, chép kinh, chừng tăng ko biết từng nào nhưng mà kể. Vậy sở hữu công đức gì không?"

Đạt Ma đáp: "Không sở hữu công đức."
- "Tại sao ko công đức?"
- "Bởi vì thế những việc vua thực hiện là nhân "hữu lậu", chỉ mất những ngược nhỏ trong khoảng nhân thiên, như hình họa tùy hình, tuy rằng sở hữu tuy nhiên ko cần thiệt."
- "Vậy công đức chân thực là gì?"
Sư đáp: "Trí cần được thanh tịnh trọn vẹn. Thể cần được rỗng tuếch ko vắng tanh lặng, như thế mới nhất là công đức, và công đức này sẽ không thể lấy việc trần gian (như xây miếu, chép kinh, chừng tăng) nhưng mà cầu được."
Vua lại hỏi: "Nghĩa vô thượng của thánh đế là gì?"
- "Một khi tỉnh rõ ràng, thông trong cả rồi thì không tồn tại gì là thánh."
- "Ai đang được đối lập với trẫm đây?"
- "Không biết."


Đó là những điều khai thị về yếu ớt tính Phật pháp rất rõ ràng ràng, tuy nhiên Vũ Đế ko lĩnh hội được. Cuộc gặp gỡ với Lương Vũ Đế mang lại Bồ-đề-đạt-ma thấy rõ ràng là chưa tới thời truyền pháp bên trên Trung Quốc. Sau bại liệt - theo đuổi truyền thuyết - sư vượt lên trên Trường Giang vì chưng một cái thuyền con cái (chiếc thuyền về sau phát triển thành một chủ đề của hội họa Thiền), cho tới miếu Thiếu Lâm ở Bắc Trung Quốc. Người tao ko hiểu ra sư rơi rụng bên trên bại liệt hoặc rời Thiếu Lâm sau thời điểm truyền pháp mang lại Huệ Khả. Theo một truyền thuyết thì Bồ-đề-đạt-ma về lại chặn Độ sau chín năm đánh dấu Trung Quốc.

Một phần của loạt bài về
Thiền sư Trung Quốc
Ensō

Bồ-đề-đạt-ma cho tới Huệ Năng

  • Bồ-đề-đạt-ma
  • Huệ Khả
  • Tăng Xán
  • Đạo Tín
  • Hoằng Nhẫn, Pháp Dung
  • Huệ Năng,Thần Tú, Huệ An
  • Hành Tư, Hoài Nhượng, Huyền Giác, Huệ Trung, Thần Hội

Ngưu Đầu Thiền

  • Pháp Dung, Trí Nham, Tuệ Phương
  • Pháp Trì , Trí Oai, Tuệ Trung
  • Huyền Tố, Đạo Khâm, Ô Khòa

Bắc Tông Thiền

  • Thần Tú
  • Phổ Tịch, Cự Phương, Nghĩa Phúc, Hàng Ma Tạng
  • Đạo Truyền, Hành Biểu, Tối Trừng

Nhánh Thanh Nguyên Hành Tư

  • Hi Thiên
  • Đạo Ngộ, Duy Nghiễm, hướng dẫn Thông, Thiên Nhiên
  • Sùng Tín , Đàm Thạnh, Viên Trí
    Đức Thành, Vô Học
  • Tuyên Giám, Thiện Hội
    Khánh Chư, Lương Giới
  • Nghĩa Tồn, Toàn Hoát, Sư Ngạn
  • Văn Yển, Huệ Lăng, Sư Bị

Nhánh Nam Nhạc Hoài Nhượng

  • Đạo Nhất
  • Hoài Hải, Phổ Nguyện, Huệ Hải
    Pháp Thường , Trí Tạng, hướng dẫn Triệt
  • Tòng Thẩm, Linh Hựu
    Hi Vận, Vô Ngôn Thông
  • Huệ Tịch, Nghĩa Huyền
    Trí Nhàn, Chí Cần

Quy Ngưỡng tông

  • Linh Hựu
  • Huệ Tịch, Trí Nhàn, Chí Cần
  • Quang Dũng, Quang Mục, Văn Hỉ
  • Huệ Thanh, Tư Phúc, Thanh Hoá
  • Thanh Nhượng

Lâm Tế tông

  • Nghĩa Huyền
  • Huệ Nhiên, Tồn Tương
  • Đại Giác, Huệ Ngung, Diên Chiểu
  • Tỉnh Niệm, Thiện Chiêu, Quy Tỉnh
  • Sở Viên, Huệ Giác, Pháp Viễn

Hoàng Long phái

  • Huệ Nam
  • Tổ Tâm, Khắc Văn
  • Ngộ Tân, Duy Thanh

Dương Kì phái

  • Phương Hội
  • Thủ Đoan, Pháp Diễn
  • Khắn Cần, Phật Nhãn, Phật Giám
  • Đạo Ninh, Tông Cảo, Thiệu Long
  • Đức Quang, Đàm Hoa , Hàm Kiệt, Tổ Tiên
  • Huệ Khai, Sư Phạm, Tổ Khâm
  • Nguyên Diệu, Minh Bản, Nguyên Trường
  • Thời Uỷ, Chính Truyền
  • Viên Ngộ, Viên Tu, Viên Tín
  • Đạo Mân, Thông Tú, Thông Dung

Tào Động tông

  • Lương Giới
  • Bản Tịch, Đạo Ưng, Cư Độn
  • Huệ Hà, Đạo Phi, Quán Chí
  • Duyên Quán, Cảnh Huyền, Nghĩa Thanh
  • Đạo Khải, Tử Thuần, Tự Giác
  • Pháp Thành, Chính Giác, Thanh Liễu
  • Nhất Biện, Huệ Huy, Tông Giác
  • Trí Giám, Minh Quang, Như Tịnh
  • Hành Tú, Đức Cử, Vân Tụ
  • Phúc Dụ, Liễu Cải, Tuệ Kinh
  • Viên Trừng, Nguyên Lai, Nguyên Cảnh
  • Nguyên Hiền, Minh Tuyết, Minh Phương
  • Đạo Bái, Đạo Thịnh, Đạo Ngân
  • Tịnh Chu, Tịnh Nột, Tịch Oánh
  • Tịnh Phù, Đại Tâm, Trí Giáo
  • Hưng Trù, Hưng Long

Vân Môn tông

  • Văn Yển
  • Hạo Giám, Trừng Viễn
  • Quang Tộ, Trọng Hiển, Thảo Đường
  • Nghĩa Hoài, Liễu Nguyên
  • Tông Bản, Hoài Thâm

Pháp Nhãn tông

  • Sư Bị, Quế Sâm, Văn Ích
  • Đức Thiều, Diên Thọ, Đạo Tế
  • Đạo Nguyên, Văn Thắng

Thiền sư ni

  • Tổng Trì, Liễu Nhiên, Trí Thông, Vô Trước

Không rõ ràng tông phái

  • Hàn Sơn, Thập Đắc, Phong Can
  • Bố Đại, Tế Công
  • Hám Sơn, Hư Vân

Cư sĩ Thiền Tông

  • Phó Đại Sĩ, Bạch Cư Dị, Vương Duy
  • Bàng Cư Sĩ, Bùi Hưu, Trương Chuyết Tú Tài
  • Tô Đông Pha, Hoàng Đình Kiên
  • Gia Luật Sở Tài, Ung Chính
 Cổng vấn đề Phật giáo
  • x
  • t
  • s
Bồ-đề-đạt-ma, 9 năm diện bích, giành giật mộc phiên bản Ukiyo-e của Tsukioka Yoshitoshi, 1887.
Sư sở hữu ý mong muốn hồi hương thơm, trước lúc về, gọi môn đệ trình diễn sở đắc: "Giờ tao đi ra cút sắp tới đây, vậy từng môn đệ hãy rằng mang lại tao nghe sở đắc của mình".
Đạo Phó bạch: "Theo vị trí thấy của tôi, mong muốn thấy đạo cần chẳng chấp văn tự động, nhưng mà cũng chẳng bỏ văn tự."
Sư đáp: "Ông được lớp domain authority của tôi rồi."
Ni Tổng Trì nói: "Chỗ giải của tôi như cái mừng phấn khởi thấy nước Phật (tâm) bất tỉnh, thấy được một phiên, sau ko thấy lại nữa."
Sư nói: "Bà được phần thịt của tôi rồi."
Đạo Dục, một môn đệ không giống, bạch: "Bốn đại vốn liếng ko, năm uẩn chẳng cần thiệt sở hữu, vậy vị trí thấy của tôi là ko một pháp nào là khả được."
Sư đáp: "Ông được bộ khung của tôi rồi."
Cuối nằm trong, cho tới phiên Huệ Khả. Huệ Khả lễ bái sư rồi đứng tức thì một vị trí, ko bạch ko rằng gì cả. sư bảo: "Ngươi đang được phần tuỷ của tao."
Rồi ngó Huệ Khả, sư rằng tiếp: "Xưa Như Lai trao 'Chánh pháp nhãn tạng' mang lại Bồ tát Ca Diếp, kể từ Ca Diếp chánh pháp được liên tiếp truyền cho tới tao. Ta ni trao lại mang lại ngươi; căn nhà ngươi khá sở hữu, luôn luôn với áo cà tụt xuống nhằm thực hiện vật tin tưởng. Mỗi loại tiêu biểu vượt trội cho 1 việc, ngươi nên khá biết."
Huệ Khả bạch: "Thỉnh sư chỉ bảo mang lại."
Sư nói: "Trong, truyền pháp ấn nhằm khế bệnh tâm; ngoài, trao cà tụt xuống nhằm tấp tểnh tông chỉ. Đời sau, nhập cảnh tuyên chiến đối đầu, nếu như sở hữu người chất vấn ngươi con cháu căn nhà ai, vì chưng nhập đâu nhưng mà rằng đắc pháp, lấy gì chứng tỏ, thì ngươi fake bài xích kệ của tao và áo cà tụt xuống đi ra thực hiện vì chưng. Hai trăm năm sau thời điểm tao khử rồi, việc truyền nó tạm dừng. Chừng ấy, đâu đâu người hiểu đạo và rằng lý thật nhiều, còn người hành đạo và thông lý cực kỳ không nhiều, vậy ngươi nên cố xiển dương đạo pháp, chớ coi thường nhớt những người dân ko ngộ. Bây giờ hãy nghe bài xích kệ của ta:"
吾本來玆土
傳法救迷情。
一華開五葉
結果自然成
Ngô phiên bản lai tư thổ
Truyền pháp cứu vãn say mê tình.
Nhất hoa khai ngũ diệp
Kết ngược bất ngờ thành.
Ta cho tới phía trên với nguyện,
Truyền pháp cứu vãn người say mê.
Một hoa nở năm cánh,
Nụ ngược trổ thừa thãi.
Sư lại rằng thêm: "Ta sở hữu cỗ kinh Lăng Già tư cuốn, ni cũng phú luôn luôn mang lại ngươi, này là đàng nhập tâm giới, chung bọn chúng sinh phanh được cửa ngõ kho tri loài kiến của Phật. Ta kể từ Nam chặn lịch sự cho tới phương Đông này, thấy Xích Huyện Thần Châu sở hữu đại quá khí tượng, vì vậy vượt lên trên trải qua không ít điểm, vì thế pháp tìm hiểu người. Nhưng từng nào cuộc chạm mặt ko thực hiện tao mếch lòng, cùng bất đắc dĩ cần ừ hử vậy thôi. Nay được ngươi nhằm truyền lâu nó pháp, ý tao đang được toại!"

Theo một thuyết không giống thì Bồ-đề-đạt-ma sinh sống cho tới 150 tuổi hạc, sau cùng bị đầu độc và được chôn cất ở Hồ Nam. Sau bại liệt một vị tăng cút hành hương thơm ở chặn Độ về gặp gỡ Bồ-đề-đạt-ma bên trên núi Hùng Nhĩ. Bồ-đề-đạt-ma, tay núm một cái dép, cho thấy bản thân bên trên đàng về chặn Độ và Trung Quốc tiếp tục thông suốt loại Thiền của tớ. Về cho tới Trung Quốc vị tăng này tất tả báo mang lại môn đệ, môn đệ phanh thùng đi ra thì ko thấy gì cả, chỉ với một cái dép. Vì tích này, giành giật tượng của Bồ-đề-đạt-ma hoặc được vẽ vai vác gậy gộc mang trong mình một cái dép.

Xem thêm: wibu là ai

Bồ-đề-đạt-ma truyền quy tắc thiền tấp tểnh đem truyền thống lịch sử Đại quá chặn Độ, quan trọng sư chú ý cho tới cỗ Nhập Lăng-già kinh (sa. laṅkāvatāra-sūtra). Tuy nhiên, Thiền tông Trung Quốc chỉ trở thành hình thiệt sự với Huệ Năng, Tổ loại sáu, phối kết hợp thân thiện thiền (sa. dhyāna) chặn Độ và truyền thống lịch sử đạo Lão, sẽ là một phe phái quan trọng "nằm ngoài giáo pháp vẹn toàn thủy". Thiền tông Trung Quốc cách tân và phát triển rực rỡ tỏa nắng Tính từ lúc đời căn nhà Đường.

Theo Nguyễn Lang nhập Việt Nam Phật giáo sử luận thì Bồ-đề-đạt-ma rất có thể từng cho tới VN (Giao Châu) cuối đời căn nhà Tống (420-447) cùng theo với một vị sư chặn Độ thương hiệu là Pháp Thiên (sa. dharmadeva).

Võ thuật[sửa | sửa mã nguồn]

Bồ phản ánh quái được xem như là tổ sư, người tạo nên phái Võ Thiếu Lâm. Môn võ này còn có xuất xứ kể từ môn võ thuật truyền thống cổ truyền của chặn Độ là võ Kalaripayattu, nhưng mà Bồ-đề-đạt-ma là một trong võ sư của môn võ này.[1][2]

Đọc thêm[sửa | sửa mã nguồn]

  • Fo Guang Ta-tz'u-tien 佛光大辭典. Fo Guang Ta-tz'u-tien pien-hsiu wei-yuan-hui 佛光大辭典編修委員會. Taipei: Fo-kuang ch'u-pan-she, 1988. (Phật Quang Đại Từ điển. Phật Quang Đại Từ điển biên tu uỷ viên hội. Đài Bắc: Phật Quang xuất phiên bản xã, 1988.)
  • Das Lexikon der Östlichen Weisheitslehren, Bern 1986.
  • Từ điển Thiền Tông Hán Việt. Hân Mẫn & Thông Thiền biên dịch. TP Sài Gòn 2002.
  • Dumoulin, Heinrich:
Geschichte des Zen-Buddhismus I. Indien und Trung Quốc, Bern & München 1985.
Geschichte des Zen-Buddhismus II. nhật bản, Bern & München 1986.
  • Nguyễn Lang: Việt Nam Phật giáo sử luận I-III, Hà Nội Thủ Đô 1992.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

  • Tư liệu tương quan cho tới Bodhidharma bên trên Wikimedia Commons
  • Ebook: Bồ phản ánh quái - Thiền sư vĩ đại nhất, người sáng tác Osho (tiếng Việt)
  • Bồ Đề Đạt Ma với võ thuật 28/11/2010
Bảng những chữ viết lách tắt
bo.: Bod skad བོད་སྐད་, giờ đồng hồ Tây Tạng | ja.: 日本語 giờ đồng hồ Nhật | ko.: 한국어, giờ đồng hồ Triều Tiên |
pi.: Pāli, giờ đồng hồ Pali | sa.: Sanskrit संस्कृतम्, giờ đồng hồ Phạn | zh.: 中文 chữ Hán