khương tử nha là ai

Bách khoa toàn thư cởi Wikipedia

Bạn đang xem: khương tử nha là ai

Bài này viết lách về Khương Tề Thái công. Đối với vua trước tiên của Điền Tề, coi Tề Thái công (Điền Tề).

Khương Tử Nha 姜子牙
Vua chư hầu Trung Quốc (chi tiết...)
Vua nước Tề
Trị vì	1046 TCN - 1017 TCN
Tiền nhiệm	Không với (Quân chủ ý quốc)
Kế nhiệm	Tề Đinh công
Thông tin yêu chung
Sinh	1156 TCN
Mất	1017 TCN
Hậu duệ	Hậu duệ Tề Đinh công
Tên thật Khương Thượng (姜尚) Thụy hiệu Thái công Miếu hiệu Thủy Tổ
Chính quyền	nước Tề

Khương Tử Nha (chữ Hán: 姜子牙, 1156 TCN - 1017 TCN), tính Khương (姜), thị Lữ (呂), thương hiệu Thượng (尚), tự động Tử Nha (子牙), lại được gọi là Thượng Phụ (尚父), là khai quốc công thần ngôi nhà Chu thế kỷ 12 trước Công vẹn toàn và là quân công ty khai lập nước Tề tồn bên trên kể từ thời Tây Chu cho tới thời Chiến Quốc nhập lịch sử dân tộc Trung Quốc. Cách gọi Khương Tử Nha, ghép tính và danh, trở thành thịnh hành trải qua đái thuyết Phong thần thao diễn nghĩa. Do là vị quân công ty trước tiên của nước Tề, nên thường thì còn được gọi là Tề Thái công (齊太公), thường hay gọi là Khương Thái công (姜太公), Thái công Vọng (太公望) hoặc Lữ Vọng (呂望).

Khương Tử Nha được nghe biết như 1 vị quân sư vĩ đại, là kẻ tiếp tục thêm phần lập nên sự nghiệp ngôi nhà Chu kéo dài thêm hơn 800 năm, là triều đại kéo dãn dài nhất nhập lịch sử dân tộc Trung Quốc. Ông phổ biến nhập văn hóa truyền thống Đông Á qua chuyện kỳ tích Thái Công điếu ngư (太公釣魚; Thái Công câu cá) hoặc thường hay gọi là Lữ Vọng câu cá. Hình tượng của ông còn trở thành phổ biến qua chuyện đái thuyết Phong thần thao diễn nghĩa, một kiệt tác thần thoại cổ xưa dã sử trình bày về việc quật khởi của Chu Võ vương vãi ngăn chặn ngôi nhà Thương của Trụ Vương.

Thân thế[sửa | sửa mã nguồn]

Khương Thượng là kẻ ở Đông Hải (東海; ni là thị xã Cử, Sơn Đông). Tổ tiên ông là Lã chống Di, từng thực hiện chức Tứ nhạc gom Hạ Vũ trị thủy với công. Sử ký xác lập tổ tiên ông được phong ở khu đất Lã vào thời gian thời Thuấn cho tới thời ngôi nhà Hạ.

Vào thời Tiên Tần, một người quyền quý và cao sang thông thường với nhì loại bọn họ, một là bọn họ của tổ tiên (Tính; 姓), loại là bọn họ của Thị tộc (Thị; 氏). Họ tổ tiên của ông là Khương (姜), tự thị tộc của ông ở khu đất Lã kể từ cơ lấy Lã (呂) thực hiện bọn họ của thị tộc. Tên thiệt của ông là Thượng, còn biểu tự động của ông với nhì thuyết, một là Tử Nha, nhì là Thượng Phụ (Thượng Phụ hoàn toàn có thể là tích Lúc Văn Vương tắt hơi phó thác Võ Vương cho tới Tử Nha. Võ Vương tôn trọng gọi ông là Thượng Phụ). Khi ấy biểu tự động là tên gọi được bịa của một người quyền quý và cao sang lưu lại sự cứng cáp, và Lúc giao phó du bên phía ngoài người tao hoặc gọi biểu tự động của nhau để lưu lại sự tôn trọng.

Vào thời Ngũ Hồ Thập lục quốc, Lã Quang nhận Lã Thượng thực hiện tổ tiên, nên truy tôn thực hiện Thủy Tổ (始祖).

Sự nghiệp[sửa | sửa mã nguồn]

Giúp Tây chống hầu Cơ Xương[sửa | sửa mã nguồn]

Sang thời ngôi nhà Thương, vì như thế Lã Thượng là con cái con cháu chi loại nên từ từ trở nên dân thông thường. Vì ngôi nhà nghèo khó, Khương Thượng tuổi hạc già cả thông thường cút câu cá ở sông Vị.

Thủ lĩnh cỗ tộc Chu là Tây chống hầu Cơ Xương săn bắn, bắt gặp Khương Thượng đang được câu cá phía bắc sông Vị. Cơ Xương thì thầm với ông đặc biệt ưng ý, ngưỡng mộ tài năng của ông. Cơ Xương lưu giữ tiếng tổ tiên là Thái Công dặn dò rằng sẽ có được vị thánh cho tới nước Chu, gom Chu phồn thịnh, ứng với quẻ bói trước lúc săn bắn. Do cơ, Cơ Xương ngược quyết Khương Thượng đó là người Thái Công chờ mong trước đó và tôn ông thực hiện Thái Công Vọng (太公望; tức thị người tuy nhiên [Chu] Thái Công mong chờ đợi), đón lên xe cộ về cung và tôn ông thực hiện thầy^[1].

Câu chuyện sự tích này được biên chép sớm nhất có thể là nhập cỗ Lục Thao, một cỗ binh thư được cho tới là vì chủ yếu Khương Thượng viết lách. Tuy nhiên, những học tập fake về sau nhận định rằng cuốn sách được biên soạn kể từ thời Chiến Quốc.

Sử ký còn dẫn thêm thắt vài ba thuyết nữa về Khương Thượng^[1]:

• Ông từng đi làm việc quan liêu cho tới vua Trụ ngôi nhà Thương tuy nhiên thấy vua Trụ vô đạo nên vứt ngôi nhà Thương, cút du thuyết những chư hầu tuy nhiên cũng ko thành công xuất sắc. Cuối nằm trong ông sang trọng nước Chu với Tây chống.
• Cơ Xương bị vua Trụ nhốt ở Dữu Lý. Bầy tôi của Cơ Xương là Tán Nghi Sinh và Hoành Yêu biết Khương Thượng là nhân tài bèn mời mọc ông về liên minh. Khương Thượng nhận tiếng về gom Chu. Ông nằm trong Tán Nghi Sinh và Hoành Yêu đồng mưu đồ thăm dò gái đẹp mắt và vật kỳ lạ dưng vua Trụ nhằm chuộc Tây chống hầu ra phía bên ngoài. Từ cơ ông được Tây chống hầu Cơ Xương tôn thực hiện thầy.

Khương Thượng gom Cơ Xương thắt chặt và chấn chỉnh nội trị và kiến tạo lực lượng nước Chu nhằm mưu đồ tiến công ụp ngôi nhà Thương tàn bạo mếch lòng dân. Ông gom Tây chống tiến công những khu đất Sùng, Tắc Tu, Khuyển, Di, không ngừng mở rộng bờ cõi nước Chu. Bờ cõi nước Chu to lớn, lắc nhì phần tía thiên hạ khi đó^[1]. Cơ Xương bị tiêu diệt, con cái là Cơ Phát lên thay cho.

Giúp Chu Vũ vương vãi khử Trụ[sửa | sửa mã nguồn]

Khoảng 9 năm sau khoản thời gian Cơ Xương thất lạc (1126 TCN)^[2][3], Cơ Phát hội chư hầu sẵn sàng tiến công Đế Tân (tức Trụ Vương), Khương Thượng đứng đầu quân team. 800 nước chư hầu cho tới hưởng trọn ứng, tuy nhiên Cơ Phát nhận định rằng thời cơ ko chín nên tạm thời rút về.

Năm loại 11 (1124 TCN), thấy chính vì sự ngôi nhà Thương tiếp tục đặc biệt suy gò, Tây chống Cơ Phát lại nằm trong Khương Thượng rời khỏi quân. Dù Lúc rời khỏi trận bói cần quẻ xấu xa tuy nhiên Khương Thượng vẫn khuyên răn Cơ Phát là quẻ lành lặn và cứ rời khỏi quân. Cơ Phát nghe bám theo.

Xem thêm: thích nhất hạnh là ai

Khương Thượng đứng vị trí số 1 quân team hội chư hầu ở bến Mạnh Tân. Chư hầu bám theo Chu tiến công Đế Tân. Đến mon hai năm loại 12 (1123 TCN), quân Chu vượt mặt quân Thương ở Mục Dã, mặc dù lực lượng quân Thương đông đúc rộng lớn nhưng tại vì Đế Tân tàn bạo nên lính tráng ân oán ghét bỏ, ngả bám theo mặt mày Chu. Đế Tân thấy toàn quân tan chảy, bèn chạy cho tới Lộc Đài, tự động thiêu tuy nhiên bị tiêu diệt. Tương truyền chủ yếu ông tiếp tục rời khỏi tay làm thịt Vương hậu của Đế Tân là Đát Kỷ.

Tề Thái công[sửa | sửa mã nguồn]

Cơ Phát đăng quang thiên tử, tức là Chu Vũ Vương. Vũ Vương rời khỏi tiếng lôi kéo nhân tài về triều đình đáp ứng kiến tạo tổ quốc, nhiều hiền khô sĩ rời khỏi thực hiện quan liêu và được phong tước đoạt. Duy với Cuồng Duật vẫn tiếp tục quyết tâm ở ẩn. Chu Vũ Vương hoặc tin yêu Cuồng Duật là nhân tài khan hiếm thấy ngay lập tức phái Khương Tử Nha đến tới điểm mời mọc, song mặc dù thuyết phục thế này Cuồng Duật cũng ko Chịu, và bảo rằng mong muốn học tập bám theo gương Hứa Do ngày trước thưởng thức nốt quãng đời còn sót lại. Khương Tử Nha khuyên răn ko được ngay lập tức hạ mệnh lệnh chém đầu Cuồng Duật nhằm thị bọn chúng. Khi Khương Tử Nha hồi kinh thuật lại vấn đề thì bị Chu Vũ Vương quở trách móc, Tử Nha vấn đáp rằng: giờ là khi tổ quốc cần thiết nhân tài, nếu như người nào cũng như Cuồng Duật thì làm những gì với người kiến tạo tổ quốc. Vả lại nếu như tài chất lượng tốt tuy nhiên ko rước rời khỏi dùng thì dẫu tài cho tới bao nhiêu cũng chẳng nhằm làm những gì, vậy nên chém bị tiêu diệt vừa phải nhằm thực hiện gương cho tới kẻ không giống cũng vừa phải là răn đe những ai ko thực bụng với triều đình^[4] Quả nhiên, sau vụ việc cơ, những người dân dửng dưng với ngôi nhà Chu không hề dám trầm trồ cao quý tuy nhiên ở ẩn nữa.

Khương Thượng là công thần, được phong thực hiện vua Tề ở khu đất Doanh Khâu. Trên đàng sang trọng phía đông đúc về khu đất được phong, ông ngủ tối nhập quán trọ. Người nhập quán khuyên răn ông nên cút cấp về kẻo với sự tranh giành giành. Khương Thượng nghe bám theo, đang được tối trở dậy đem áo lên đàng, cho tới tảng sáng sủa thì về cho tới khu đất Doanh Khâu. Đúng khi cơ Lai Hầu là vua khu đất Lai ở ở bên cạnh vốn liếng là chư hầu cũ ở trong phòng Thương ko thần phục ngôi nhà Chu, với ý muốn tranh giành khu đất Doanh Khâu với ông, bèn đem quân cho tới tiến công. Khương Thượng sửa sang trọng chính vì sự, lấy lòng người bạn dạng địa. hầu hết người bám theo về cỗ vũ, gom ông vượt mặt được Lai Hầu. Ông đầu tiên trở nên vua nước Tề^[1].

Chu Vũ Vương tắt hơi, con cái là Chu Thành Vương nối ngôi. Ba người em Vũ Vương lại nghe bám theo con cái vua Trụ là Vũ Canh cất binh phản ngôi nhà Chu, đôi khi mách bảo người Di ở khu đất Hoài hưởng trọn ứng. Chu Công Đán nhân danh Chu Thành Vương sai Thiệu Khang công cút sứ cho tới nước Tề, giao phó toàn quyền cho tới ông chinh trị những điểm ko thần phục: phía đông đúc cho tới biển cả, phía tây cho tới sông Hoàng Hà, phía phái mạnh cho tới Mục Lăng, phía bắc cho tới Vô Lệ.

Tề Thái công bám theo mệnh lệnh, đem quân chinh trị những điểm. Trong Lúc cơ Chu Công Đán cũng rời khỏi quân dẹp lực lượng của Vũ Canh. Sau 3 năm, ngôi nhà Chu dẹp được loàn. Tề Thái công cũng không ngừng mở rộng cương thổ, nước Tề trở nên nước rộng lớn.

Sau này sẽ không rõ ràng Tề Thái công thất lạc năm này. Sử ký chỉ ghi ông lâu rộng lớn 100 tuổi hạc. Tính kể từ Lúc bắt gặp Cơ Xương năm 80 tuổi hạc cho tới Lúc tắt hơi, Khương Tử Nha sinh hoạt trong vòng rộng lớn hai mươi năm cuối thời ngôi nhà Thương, đầu thời ngôi nhà Chu. Tính riêng biệt kể từ Lúc ông đáp ứng Chu Vũ Vương (1134 TCN) cho tới Lúc ngôi nhà Chu dẹp hoàn thành loàn Vũ Canh (1113 TCN) là 21 năm, Lúc nhập cuộc dẹp loàn thì Khương Tử Nha tiếp tục ngoài 100 tuổi^[1][5].

Con ông là Khương (Lã) Cấp lên nối ngôi, tức là Tề Đinh công.

Tác phẩm[sửa | sửa mã nguồn]

Binh pháp Lục Thao[sửa | sửa mã nguồn]

Hiện ni vẫn còn đấy một bạn dạng lưu được cho rằng binh pháp của Khương Tử Nha mang tên là: Lục Thao. Một số người coi binh pháp này là dẫn chứng thuyết phục nhất minh chứng sự tồn bên trên với thiệt của anh hùng Khương Tử Nha.

Lục Thao nói theo một cách khác là cỗ binh pháp nhiều năm nhất của Trung Quốc và thế giới, thường hay gọi là Binh Pháp Thái Công. Trong Chiến Quốc Sách, những tướng mạo quân cũng thông thường coi sách Lục Thao như sách giáo khoa về binh pháp.

Bộ binh pháp Lục Thao bao gồm 6 quyển:

Quyển I: Văn Thao - bao gồm 12 thiên.

Quyển II: Võ Thao - 5 thiên.

Quyển III: Long Thao - 13 thiên.

Quyển IV: Hổ Thao - 12 thiên.

Quyển V: Báo Thao - 8 thiên.

Quyển VI: Khuyển Thao - 12 thiên.

Càn khôn ngoan vạn niên ca[sửa | sửa mã nguồn]

Khương Tử Nha sẽ là người sáng tác của Càn khôn ngoan vạn niên ca - những bài bác thơ Dự kiến sau này lịch sử dân tộc Trung Quốc.

Càn khôn ngoan vạn niên ca Dự kiến những đời trị, loàn, nêu thương hiệu tách tự động và thời hạn núm quyền của những vua chúa, người thống trị Trung Quốc nhập một hội (10.800 năm)^[6].

Trong văn hóa[sửa | sửa mã nguồn]

Trong văn học[sửa | sửa mã nguồn]

Dân gian lận lưu truyền những câu truyện thần thoại cổ xưa, truyền thuyết vô nằm trong bí ẩn về Khương Tử Nha. Thậm chí còn tồn tại cả một cuốn sách truyền thuyết Phong thần thao diễn nghĩa trình bày xoay xung quanh Khương Tử Nha và trận chiến Chu - Thương. Trong đái thuyết này, Khương Tử Nha là đồ đệ của Nguyên Thủy Thiên Tôn với sứ mệnh phong những vị thánh thần từ các việc gom ngôi nhà Chu lật ụp ngôi nhà Thương.

Bấy giờ, Cơ Xương nuôi chí lật ụp ngôi nhà Thương, đi mọi nơi thăm dò kiếm người hiền khô tài. Một hôm, lên núi Bàn thờ Khê thấy Khương Tử Nha ngồi câu cá với cùng 1 lưỡi câu trực tiếp. Thấy kỳ lạ, Cơ Xương mới mẻ hỏi: "ông lão, sao câu cá vày lưỡi câu trực tiếp thế thì câu sao được?". Khương Tử Nha mới mẻ trả lời: "Lưỡi câu thông thường chỉ câu được cá, lưỡi câu này mới mẻ câu được minh công ty." (Một truyền thuyết không giống bảo rằng với người tiều phu chất vấn ông sao câu được cá với lưỡi câu trực tiếp, ông vấn đáp rằng ông ko câu cá tuy nhiên câu Công, câu Hầu). Thấy vậy Cơ Xương mới mẻ rước những chuyện thế cuộc rời khỏi chất vấn, ngược nhiên Khương Tử Nha vấn đáp thông trong cả đã cho thấy những loài kiến giải siêu phàm thế là kể từ cơ Khương Tử Nha bám theo phò Cơ Xương. Lúc bấy giờ ông tiếp tục 60 tuổi hạc.

Trong trận chiến Chu - Thương, ngôi nhà Chu còn tồn tại sự trợ gom của những tướng mạo ngôi nhà trời không giống như: Nhị Lang Thần, phụ vương con cái Tháp Lý Thiên Vương - Na Tra hoàng thái tử... Trong Lúc cơ phía ngôi nhà Thương cũng rất được sự trợ gom của Cửu Vĩ Hồ, Thân Công Báo...

Cũng bám theo truyền thuyết này, Khương Tử Nha là 1 người dân có pháp thuật cao siêu. Cuộc chiến là 1 mẩu chuyện truyền thuyết về những cuộc so sánh tài phép màu và mưu đồ lược sống động, mê hoặc tuy nhiên những anh hùng nhập này còn tác động cho tới cả những truyền thuyết không giống.

Xem thêm: út nhị mino là ai

Trong năng lượng điện ảnh[sửa | sửa mã nguồn]

• Lưu Đức Khải đóng góp Khương Tử Nha nhập Phong Thần Bảng 1 và 2 (phim 2006 + 2008)
• Trần Kiện Phong đóng góp Khương Tử Nha nhập phim Anh Hùng Phong Thần Bảng phần 1 và 2 (phim năm trước và 2015)

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Tề (nước)
• Khương Tề
• Chu Văn Vương
• Chu Vũ Vương
• Chu Công Đán
• Phong thần thao diễn nghĩa
• Cuồng Duật

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Sử ký Tư Mã Thiên, những thiên:
  • Chu bạn dạng kỷ
  • Tề Thái công thế gia
• Mã Nguyên Lương, Lê Xuân Mai (2004), Khổng Minh, Nhà xuất bạn dạng Đà Nẵng
• Trình Doãn Thắng, Ngô Trâu Cương, Thái Thành (1998), Cố sự Quỳnh Lâm, Nhà xuất bạn dạng Thanh Hoá

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

• Càn khôn ngoan vạn niên ca giờ đồng hồ Trung
• Lời giải Càn khôn ngoan vạn niên ca