Liễu Thăng

Bách khoa toàn thư cởi Wikipedia

Liễu Thăng (柳升 hoặc 柳昇, ?-1427), tự động Tử Tiêm (子漸), là một trong những võ tướng tá căn nhà Minh, thống lĩnh đạo quân thanh lịch cứu vớt viện cho tới đạo quân xâm lăng của phòng Minh bên trên Đại Việt trước đó, tuy nhiên tiếp sau đó bị nghĩa binh Lam Sơn phục kích và tử trận nhập trận Chi Lăng năm 1427.

Bạn đang xem: liễu thăng là ai

Thân thế[sửa | sửa mã nguồn]

Theo Minh sử cuốn 154, Liễu Thăng là kẻ thị xã Hoài Ninh, phủ An Khánh, Kinh sư (nay là TP.HCM An Khánh, tỉnh An Huy). Cha Liễu Thăng là một trong những võ tướng tá nhỏ, từng theo dõi phò Minh Thái Tổ. Vì vậy, kể từ trẻ con, Liễu Thăng được tập dượt rét phụ vương, lưu giữ chức Yên Sơn hộ vệ bách hộ qua loa cho tới đời Minh Huệ Đế. Trong loàn Tĩnh Nan, Liễu Thăng nhập cuộc nhập lực lượng của Yên vương vãi Chu Đệ, tham lam chiến rộng lớn đôi mươi trận rộng lớn nhỏ. Khi Chu Đệ giành được ngôi đế, Liễu Thăng được xét công, thăng cho tới chức Tả quân Đô đốc thiêm sự.^[1]

Sang VN phiên đầu[sửa | sửa mã nguồn]

Tháng 9 năm 1406, khi đang được là Tả quân Đô đốc thiêm sự, Thăng được mệnh lệnh theo dõi Chu Năng, Trương Phụ đem quân tiến công Đại Ngu. Tháng 5 năm 1407, đem thủy quân truy xua đuổi tàn binh căn nhà Hồ cho tới cửa ngõ đại dương Kỳ La^[2], tỉnh Hà Tĩnh. Quân Minh thứu tự bắt được vua Hồ Quý Ly và những con cái Hồ Hán Thương, Hồ Nguyên Trừng.

Tháng 6 năm 1407, Thăng nhận mệnh lệnh Trương Phụ giao phó nằm trong Lỗ Lân dẫn giải phụ vương con cái chúng ta Hồ về Kim Lăng^[2], được thăng chức An Viễn bá^[1], hàng năm thừa hưởng bổng lộc ngàn thạch^[3].

Hoạt động ở Trung Quốc[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 1409, Liễu Thăng nằm trong Trần Tuyên đem thủy quân cút tuần đại dương, cho tới vùng đại dương Thanh Châu, huỷ cướp đại dương người Nhật Bản, truy xua đuổi cho tới tận hòn đảo Bạch Sơn nằm trong Kim Châu, Liêu Ninh. Cùng năm, nhập cuộc quân Bắc chinh, đem quân bạn dạng cỗ tiến công và vượt qua lãnh tụ người Mông Cổ là Arughtai (sử Minh chép là 阿魯台, A Lỗ Đài). Trong trận này, quân Liễu Thăng dùng súng thần cơ tấn công thắng quân Mông Cổ. Sau thành công, được lên tước đoạt An Viễn hầu, bổng lộc gia tăng 500 thạch.

Minh Nhân Tông đăng quang, Liễu Thăng được giao phó làm chủ hữu phủ, hàm gia tăng trở thành Thái tử thái phó.

Sang VN phiên hai[sửa | sửa mã nguồn]

Khi Vương Thông bị nghĩa binh Lam Sơn vây tấn công ở Đông Quan (nay là Hà Nội), triều đình căn nhà Minh sai Liễu Thăng thực hiện Tổng binh nằm trong chỉ Định bá Lương Minh thực hiện Phó tổng binh, Đô đốc Thôi Tụ thực hiện Tham tướng tá, Thượng thư Lý Khánh thực hiện Tán quân vụ đem 10 vạn quân và 2 vạn ngựa kể từ Quảng Tây^[4] (Minh sử chép là 7 vạn quân), nằm trong Kiềm quốc công Mộc Thạnh đem 5 vạn quân kể từ Vân Nam thanh lịch cứu vớt viện. Lúc nhận mệnh lệnh, Liễu Thăng là Chinh Lỗ Phó tướng tá quân An Viễn hầu.

Quân của Liễu Thăng cút lối kể từ Quảng Tây tiến bộ nhập Thành Phố Lạng Sơn. Tướng Lam Sơn là Trần Lựu lưu giữ cửa ngõ Pha Lũy (ải Nam Quan) vờ vĩnh ko địch nổi Liễu Thăng, tháo lui về Ải Lưu. Liễu Thăng tấn công tiếp Ải Lưu, Trần Lựu lại ko lưu giữ nổi (thực hóa học là cố ý dụ quân của Liễu Thăng nhập sâu sắc nhập ải), cần lùi về Chi Lăng. Mấy phiên tấn công đều thắng và thêm vào đó việc Lê Lợi lại vờ vịt hoảng Liễu Thăng bằng phương pháp ghi chép thư van lơn Liễu Thăng thôi binh khiến cho Trần Cảo được lập thực hiện vua nên Liễu Thăng sinh tự túc.

Xem thêm: trách nhiệm pccc là của ai

Ngày 18 mon 9 âm lịch, Liễu Thăng sai quân tấn công Chi Lăng. Trần Lựu đi ra nghênh chiến rồi fake thua thiệt vứt chạy nhằm dẫn Liễu Thăng nhập trận địa phục kích của Lê Sát. Liễu Thăng coi thường địch hướng dẫn 100 quân kỵ xua đuổi theo dõi, bị chém đầu nhưng mà bị tiêu diệt vào trong ngày đôi mươi mon Chín.

Sách Minh thực lục ghi lại, ngày 25 mon 12 năm 1427, Liễu Thăng bị làm thịt ở Trấn Di Quan (tức Ải Chi Lăng).^[5]

Người vàng Liễu Thăng[sửa | sửa mã nguồn]

Năm Chính Thống loại 12 (1447), ông được Minh Anh Tông truy tặng Dung quốc công, thụy là Tương Mẫn (襄愍).

Khởi nghĩa Lam Sơn thắng lợi, Minh Tuyên tông thừa nhận Lê Lợi thực hiện An Nam quốc vương (tức coi VN là vương quốc độc lập), tuy nhiên yêu thương sách căn nhà Lê mỗi một khi thanh lịch sứ cần đem theo dõi "người vàng Liễu Thăng" (tượng hình Liễu Thăng đúc vày vàng) nhằm thông thường mạng cho tới Liễu Thăng, tất nhiên sản vật địa hạt. Để lưu giữ yên ổn giáo khu, kết thúc cuộc chiến tranh, Lê Thái Tổ gật đầu việc cống người vàng ê.

Năm Tuyên Đức loại 4 (1429), Minh sử (明史) lại ghi nhận việc Lê Lợi "tiến cống phương vật và người vàng thế thân". Đến năm 1433, Lê Lợi tổn thất, con cái là Lê Lân (tức Lê Thái Tông) đăng quang, căn nhà Minh sai sứ là Từ Kì thanh lịch điếu tang đôi khi vặn căn vặn về sự việc "thuế cống không phải như ngạch [đã định]" và "quân sĩ tấn công phương Nam ko về hết". Nghe tiếng của Từ Kì "khuyên bảo chuyện hoạ phúc", vua Lê Thái Tông lại sai sứ thanh lịch dưng cống người vàng và phương vật nhập năm 1434. Từ ê cho tới rộng lớn 100 năm tiếp theo, cho tới không còn thời Lê sơ, sử liệu Trung Hoa ko ghi nhận tăng mùa cống người vàng nào là nữa.

Xem thêm: top 1 người đẹp trai nhất the giới là ai

Phải thanh lịch thời căn nhà Mạc, Mạc Đăng Dung vì thế nhún nhượng bộ trước căn nhà Minh nên tự động thân thiết Chịu trói (tượng trưng) cho tới Trấn Nam Quan "đầu hàng" và dưng cống người vàng, người bạc thay cho bản thân. Việc này được sử căn nhà Minh ghi là nhập năm Gia Tĩnh loại 19 (1540). Việc ê thanh lịch thời Lê trung hưng, căn nhà Thanh lên thay cho thế căn nhà Minh vẫn cần kế tiếp. Mãi cho tới năm 1718, Nguyễn Công Hãng cút sứ căn nhà Thanh với đề xuất và được vua Khang Hy đồng ý chấp thuận kết thúc việc vứt cống người vàng.

Về độ dài rộng, 2 bức tượng phật người vàng, người bạc của Lê Lợi, Lê Thái Tông nặng trĩu 100 lạng ta (khoảng 3,78 kg). Còn người bạc thời Lê Trung hưng thì Toàn thư, Loại chí với chép "tượng cao 1 thước 2 tấc, nặng trĩu 10 cân" (cao khoảng tầm 48 cm và nặng trĩu khoảng tầm 6,05 kg).

Về hình dạng, người vàng Lê Lợi, Lê Thái Tông và Mạc Đăng Dung tiến bộ cống được Minh sử mô tả với dạng: "đầu tóc rũ rượi như người tù, nhị tay trói quặt đằng sau". Đến khi căn nhà Lê Trung hưng tiến bộ người vàng, hình trạng với sự thay cho thay đổi chắc chắn. Khởi đầu, căn nhà Lê trung hưng ý định đúc người vàng "mặc áo chầu, team nón chầu, đứng tự tại, mặt mày ngửa lên như thể hình dạng của vua Lê cầu ơn ở thượng quốc", tuy nhiên căn nhà Minh nhận định rằng như thế là với ý "kiêu ngạo" nên bắt cần thay đổi về hình dạng cũ. Tuy nhiên, căn nhà Lê Trung hưng nhận định rằng ko thể như nhau người vàng của mình Lê với chúng ta Mạc được (một mặt mày là chủ yếu thống, một phía là tiếm nghịch). Cuối nằm trong, nhị mặt mày đồng ý ở hình trạng "đứng tự tại, cúi đầu".

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Minh sử, cuốn 154.
Khâm quyết định Việt sử Thông giám Cương mục: Chính biên, quyển XII, XIV
Trần Trọng Kim, VN sử lược (bản in của Sở giáo dục và đào tạo VN Cộng hòa năm 1971), tập dượt 1, trang 232 và 233.