Thành hoàng

Bách khoa toàn thư phanh Wikipedia

Thành hoàng hoặc Thần hoàng, Thần Thành hoàng, là vị thần được tôn thờ chủ yếu vô đình thôn VN. Vị thần này dù cho có hay là không với chúng ta thương hiệu & lai lịch, cho dù xuất thân thuộc ngẫu nhiên kể từ đẳng cấp này, thì cũng chính là căn nhà tể bên trên cõi linh thiêng của thôn và đều mang ý nghĩa hóa học công cộng là hộ quốc tỳ dân (hộ nước hùn dân) ở tức thì khu vực bại liệt.

Tên gọi[sửa | sửa mã nguồn]

Thành hoàng xuất phát điểm từ chữ Hán: Thành 城 là loại trở thành hoặc tòa trở thành, hoàng 隍 là loại hào xung quanh loại thành; và khi ghép chung quy trở thành một kể từ dùng làm chỉ vị thần coi lưu giữ, bảo trợ cho tới loại trở thành.^[1] Thành hoàng là 城隍, Thần hoàng là 神隍, Thần Thành hoàng là 神城隍.^{[cần dẫn nguồn]} cũng có thể hiểu vị Thần Thành Hoàng là vị căn nhà thần coi coi, vận hành loại tòa trở thành bại liệt, ví như 1 vị Thành Chủ, hoặc Quận Vương thời xưa.

Nhà văn Sơn Nam cho thấy thêm thêm: Ông thần ở đình thôn gọi là thần Thành hoàng, thống trị chống vô khuông trở thành. Thoạt tiên là thần ngự trị điểm thị tứ, sau vận dụng (cả) điểm thôn thôn, (vì) vẫn đang còn điếm canh sắp xếp xung quanh...

Cũng theo đòi Sơn Nam, thần Thành hoàng, theo đòi thông thường, thờ thần nam nhi, vì như thế khí Dương lấy sức khỏe cho tới muôn loại, muôn vật.^[2] Và gọi ông Thần hoàng là sai nghĩa, vì như thế cái thương hiệu này đơn giản loại ngờ lễ đốt tờ giấy má vàng, tức bạn dạng sao sắc phong vì thế căn nhà vua tặng cho tới phụ thân u, các cụ tiếp tục từ trần của quan lại chức thời thượng thời phong kiến; và tục này ở vô Nam Sở ko có^[3].

Bởi vậy, khi trích lại đoạn viết lách về tục "thờ thần" ở vô sách VN phong tục của Phan Kế Bính, căn nhà văn Sơn Nam tiếp tục sửa kể từ "Thần hoàng" đi ra "Thành hoàng"^[4] cốt nhằm người gọi không thể nhầm lẫn thân thuộc nhì loại. Tuy nhiên, xét vô sách Việt Nam phong tục, lễ Thần hoàng được xếp vô mục Phong tục vô gia tộc; còn việc thờ phụng Thành hoàng được xếp vô mục Phong tục mùi hương đảng, thì rõ rệt là người sáng tác sách tiếp tục đã cho thấy này đó là nhì loại không giống nhau.

Điểm xứng đáng xem xét không giống nữa, vì như thế là vùng khu đất mới nhất, nên ở Nam Sở nhiều đình thôn, thần chỉ mang tên là Bản cảnh Thành hoàng hoặc Thành hoàng Bản cảnh (神隍本境). Theo sách Minh Mạng chủ yếu yếu, quyển loại 12, năm Minh Mạng loại trăng tròn (1839), thì căn nhà vua tiếp tục chuẩn chỉnh nó điều tâu của Sở Lễ nài hạ mệnh lệnh cho những khu vực lập tăng thần vị Bản cảnh. Đây là công tác mới nhất, trước khi ko thông dụng. Lê Phục Thiện, người dịch sách bên trên chú giải: Thành hoàng là vị thần coi một chống này. Bản cảnh là cõi khu đất điểm bản thân được thờ. Nhà văn Sơn Nam cho thấy thêm bởi vì đó là dạng viên chức được vua ủy quyền trừu tượng, vô thật nhiều tình huống, ko cần là nhân loại lịch sử vẻ vang bởi vì xương bởi vì thịt. Do vậy, nhiều phần không tồn tại tượng tuy nhiên chỉ thờ một chữ "thần" (神) và thông thường cũng chỉ mất mỹ hiệu tóm lại là "Quảng hậu, cương trực, đôn ngưng" (tức rộng thoải mái, ngay thật, tích tụ)^[5].

Nguồn gốc[sửa | sửa mã nguồn]

Sách Việt Nam phong tục chép:

Xét về loại tục thờ Thần hoàng (hiểu là thần Thành hoàng) này từ xưa đời Tam Quốc (Trung Quốc) quay trở lại trước vẫn tiếp tục với, tuy nhiên rất lâu rồi thì căn nhà vua nhân với việc cầu hòn đảo gì mới nhất thiết đàn cúng tế tuy nhiên thôi. Đến đời căn nhà Đường, Lý Đức Dụ thực hiện tướng tá, mới nhất chính thức lập miếu Thần hoàng ở Thành Đô; tiếp theo căn nhà Tống, căn nhà Minh, thiên hạ đâu đâu cũng có thể có lập miếu thờ.

Nước tao thuở bấy giờ đang được khi nội nằm trong, tục Tàu truyền quý phái cho tới mặt mũi này, tiếp theo Đinh, Lê thì việc thờ quỷ thần tiếp tục phổ cập rồi.

Nhưng cứ xét loại căn nhà ý trước khi, thì từng phương với danh quật (ngọn núi với tiếng), đại xuyên (sông lớn); triều đình lập miếu thờ thần quật xuyên (núi sông) ấy nhằm thực hiện căn nhà tể (người đứng đầu) cho tới việc giá buốt tí một phương thôi. Kế sau, triều đình tinh ranh biểu (làm đã cho thấy rõ rệt công trạng, tiết tháo) những bậc trung thần nghĩa sĩ và những người dân với công huân với nước, thì cũng lập đền rồng cho tới dân xã ở ngay gần đâu thờ đấy. Từ bại liệt dân gian trá đợt lần làm theo nhau, ở đâu cũng cần thờ một vị nhằm thực hiện căn nhà tể vô thôn bản thân... Dân tao tin tưởng rằng: "Đất với Thổ công, sông với Hà bá; cảnh thổ này cần với Thần hoàng ấy; vậy cần thờ phụng nhằm thần cỗ vũ cho tới dân", vì vậy thường ngày việc thờ thần một thịnh...^[6]

Còn ở vô văn học tập Việt, theo đòi những căn nhà phân tích, thì việc thờ Thần hoàng được nhắc đợt trước tiên ở bài xích Chuyện thần Tô Lịch vô sách Việt năng lượng điện u linh^[7]:

Xem thêm: cách biết người lạ xem story là ai

Thời Đường Mục Tông, niên hiệu Trường Khánh thứ hai (năm 822) thương hiệu Đô hộ Lý Nguyên Hỷ (hoặc Gia) thấy ngoài cửa ngõ bắc trở thành Long Biên với cùng 1 làn nước chảy ngược tuy nhiên vị trí khách quan, mới nhất thăm dò từng, lựa chọn một điểm cao ráo chất lượng, để sở hữu dời phủ lỵ cho tới bại liệt... Nhân khi ấy, nó mới nhất giết thịt trâu đặt điều rượu, chào từng những vị kỳ lão mùi hương thôn cho tới người sử dụng và thuật rõ rệt là mong muốn tâu vua Tàu nài phụng Vương (ý nói đến việc thần sông Tô Lịch) thực hiện Thành Hoàng. Trên bên dưới đều đồng lòng... Đến khi Cao Biền đậy trở thành Đại La, nghe đầy đủ sự linh dị, thì tức khắc tậu lễ năng lượng điện tế, dưng cho tới hiệu là Đô Phủ Thành Hoàng Thần Quân. Đời Lý Thái Tổ khi dời đô, thông thường mơ thấy một cụ đầu bạc, phảng phất trước bệ Long... (Sau khi chất vấn rõ rệt lai lịch) căn nhà vua ngay tắp lự khiến cho quan lại Thái Chúc (chức quan lại nơm nớp việc cầu hòn đảo phúc lành) trả rượu trà cho tới tế, phong thực hiện Quốc Đô Thăng Long Thành Hoàng Đại Vương. Dân cư (đến) cầu hòn đảo hoặc thề bồi nguyền điều chi, thì tức khắc họa phúc linh ứng tức thì...^[8]

Các loại hạng[sửa | sửa mã nguồn]

Cũng theo đòi sách Việt Nam phong tục, thì từng thôn phụng sự một vị Thần hoàng; với thôn thờ nhì tía vị, với thôn thờ dăm bảy vị, gọi công cộng là Phúc Thần.

Phúc Thần với tía hạng:

Thượng đẳng thần là những thần danh quật Đại xuyên, và những bậc cục cưng như Tản viên Sơn thánh, Cao quật, Quý Minh Đổng thiên vương^[9], Sóc thiên vương vãi, Chử đồng tử^[10], Liễu Hạnh công chúa... Các vị ấy với sự tích linh dị, tuy nhiên ko rõ rệt tung tích ẩn hiện tại thế này, do đó gọi là Thiên thần. Thứ nữa là những vị nhân thần như: Triệu Quang Phục, Tô Hiến Thành, Trần Hưng Đạo... Các vị này khi sinh chi phí với đại công huân với dân với nước; khi rơi rụng cút, hoặc bởi vì căn nhà vua tinh ranh biểu công trạng tuy nhiên lập đền rồng thờ hoặc bởi vì lòng dân lưu giữ công đức tuy nhiên thờ. Các bực ấy đều phải có sự tích công trạng hiển hách và chúng ta thương hiệu rõ rệt, lịch triều với mỹ tự động bao phong thực hiện Thượng đẳng thần. Cũng với vị là nhân thần tuy nhiên lại ko được nhắc cho tới nhiều vô chủ yếu sử tuy nhiên được nhắc cho tới nhiều vô dã sử và truyền thuyết như Đức thánh Tam Giang.
Trung đẳng thần là những vị thần dân thôn thờ tiếp tục lâu, với chúng ta thương hiệu tuy nhiên ko rõ rệt công trạng; hoặc là với quan lại tước đoạt tuy nhiên ko rõ rệt chúng ta thương hiệu, hoặc là những thần với chút linh bài, cho tới khi căn nhà vua sai tinh ranh kỳ hòn đảo võ, cũng có thể có ứng nghiệm thì triều đình cũng liệt vô tự động điển, tuy nhiên phong thực hiện Trung đẳng thần. Có những trung đẳng thần được thờ đặc biệt thông dụng như bạn bè Cao Lịch, Cao Khiển là tướng tá căn nhà Đinh, nằm trong tướng tá của Đinh Điền. Tại những đền rồng thờ vùng Tỉnh Ninh Bình thì Cao Lịch được sắc phong Lịch Lộ Đại vương vãi trung đẳng thần, Cao Khiển được phong Hành Khiển Đại vương vãi trung đẳng thần.
Hạ đẳng thần vì thế dân xã thờ phụng, tuy nhiên ko rõ rệt sự tích đi ra làm thế nào, tuy nhiên cũng thuộc sở hữu bực chủ yếu thần, thì triều đình cũng theo đòi lòng dân tuy nhiên phong cho tới thực hiện Hạ đẳng thần.

Ngoài tía bực thần ấy, còn nhiều điểm thờ bậy bạ, như: thần chào bán heo, thần trẻ em con cái, thần ăn nài, thần bị tiêu diệt nghẹn, thần lặn dâm, thần rắn, thần rết, ... Các hạng ấy gọi là lặn thần, yêu thương thần, ti tiện thần vì như thế dân tin tưởng bậy tuy nhiên thờ chớ ko được vô tự động điển, không tồn tại phong tặng gì...^[11] Riêng ở đồng bởi vì sông Cửu Long, theo đòi Sơn Nam thì những hạng lặn thần tuyệt nhiên không tồn tại, họa chăng đơn giản vài ba am miếu dựng lên điểm với người bị tiêu diệt oan ức vì như thế tai nạn thương tâm xe pháo, đắm thuyền, hùm thả sấu bắt; cúng sơ sài, ko tế lễ.

Các vị thần phổ biến[sửa | sửa mã nguồn]

Thần Núi: Tản Viên, Cao Sơn, Quý Minh
Thần Sông: Lạc Long Quân, Linh Lang, Đông Hải Đại vương vãi, Tam Giang Đại thánh, Tô Lịch Giang thần, Thủy vịn Đại vương
Thần Đất: Hậu Thổ Phu nhân, thần Bản Cảnh
Nhân Thần (Thần Người): Vua Hùng, Lữ Gia, Hai Bà Trưng, Lý Nam Đế, Triệu Quang Phục, Đinh Tiên Hoàng, Lê Hoàn, Đông Hải Đại Vương, Nguyễn Minh Không, Trần Hưng Đạo, Lý Nhật Quang, Phạm Ngũ Lão

Nơi thờ phụng[sửa | sửa mã nguồn]

Theo căn nhà học tập fake Nguyễn Văn Tố, thì khởi điểm đình đơn giản cơ ngơi nhằm dân thôn họp hành, là điểm dành riêng nhằm treo những sắc mệnh lệnh và huấn dụ ở trong phòng vua. Để thờ phụng Thần hoàng, nhiều thôn lập miếu thờ. Rồi theo đòi lệ ngày sóc (mùng 1) và ngày vọng (ngày rằm) dân thôn cho tới miếu nhằm thực hiện lễ Vấn (theo nghĩa kính viếng). Miếu này thường hay gọi là "nghè", điểm giữ gìn sắc thần. Ngày tế lễ, dân thôn rước sắc thần kể từ miếu cho tới đình nhằm cử hành việc tế lễ, tiếp sau đó trả quay trở lại miếu. Để giản dị hóa, sau nhiều thôn chỉ xây một chiếc đình rộng lớn, phía ngoài thực hiện điểm họp hành (đình), phía vô là miếu...^[12]

Vai trò và ý nghĩa[sửa | sửa mã nguồn]

Một số người sáng tác nhận định rằng, vô quy trình trở nên tân tiến văn hóa truyền thống thì những vị vua Hùng đó là những vị trở thành hoàng được thần thánh hóa theo đòi khẩu lệnh của triều đình và tạo hình một cơ hội dân gian bắt mối cung cấp kể từ phong tục thờ cúng tổ tiên lâu đời^[13]. Thần Thành hoàng dù cho có hay là không với chúng ta thương hiệu, lai lịch và cho dù xuất thân thuộc ngẫu nhiên kể từ đẳng cấp này, thì cũng chính là công ty bên trên cõi linh thiêng của thôn và đều mang ý nghĩa hóa học công cộng là hộ quốc tý dân (hộ nước hùn dân) ở tức thì khu vực bại liệt. Vai trò bên trên của thần còn tồn tại ý nghĩa sâu sắc hơn thế nữa, nhất là so với những dân cư kể từ miền ngoài vô khai khẩn vùng khu đất phung phí Nam Sở, vì như thế lẽ chúng ta tiếp tục gặp gỡ vô số trở ngại vì thế thiên tai địch họa, vì thế thú dữ hoành hành. Điều bại liệt với nghĩa, thần Thành hoàng đang trở thành một hình tượng tâm linh; bởi vì theo đòi chúng ta, chỉ mất thần mới nhất hoàn toàn có thể hỗ trợ cho mưa thuận bão táp hòa, mùa màng tươi tỉnh tốt; hỗ trợ cho cuộc sống đời thường của mình ngày 1 tăng ổn định ấn định, phát đạt.

Hiểu được nhu yếu linh tính của những người dân, thêm vào đó ý mong muốn tạo ra lập một thiết chế văn hóa truyền thống - tín ngưỡng chủ yếu thống của vương vãi triều, nhằm nhằm mục đích xóa khỏi dần dần tầm tác động của những triều đại trước; nên bên dưới thời những vua đầu căn nhà Nguyễn, cứ tía năm xét ban sắc phong thần một đợt. Chỉ riêng biệt năm 1852, có lẽ rằng dự đoán thời nguy ngập của quốc gia trước thực dân Pháp, do đó vua Tự Đức tiếp tục sai cung cấp hàng loạt 13.069 sắc phong cho tới toàn nước (nhiều nhất là ở Nam Bộ), cùng theo với việc "Quốc điển hóa" sự thờ phụng; cũng đó là nhằm nhanh gọn lẹ đạt được mục tiêu bên trên.^[14]

Xem thêm: bà kẹ là ai

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

Đình làng
Đình thôn Nam Bộ
Lễ Kỳ yên
Lễ Xây chầu
Hát chầu

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

^ Theo Thờ Thần hoàng - hình tượng linh tính của dân cày An Giang, tr. 46.
^ Theo Sơn Nam, Nói về miền Nam [1] Lưu trữ 2009-09-02 bên trên Wayback Machine.
^ Sơn Nam, Đình miếu & liên hoan tiệc tùng dân gian (tr. 19). Đào Duy Anh gọi tục này là Phần hoàng (Việt Nam văn hóa truyền thống sử cương. Nhà xuất bạn dạng Bốn Phương, TP Sài Gòn, 1961, tr. 201).
^ Xem Sơn Nam, Thuần phong mỹ tục Việt Nam(tr. 317).
^ Theo Đình miếu & liên hoan tiệc tùng dân gian (tr. 21, 47, 49, 75) và Kiến thức đáp ứng thuyết minh du lịch (tr. 354.) Thần Thành hoàng ở những tỉnh phía Nam, nhiều phần không tồn tại tượng thờ, trừ một vài ba đình như Đình Tân Lân ở Biên Hòa với tượng Đô đốc Trần Thượng Xuyên, Đình Châu Phú ở Châu Đốc với tượng Thống suất Nguyễn Hữu Cảnh...
^ Việt Nam phong tục, sách tiếp tục dẫn, tr.78-79. Những chữ vô ngoặc vì thế người biên soạn chua tăng.
^ Nhiều căn nhà phân tích văn học tập nhận định rằng người sáng tác của Việt năng lượng điện u linh là Lý Tế Xuyên, nhân gian căn nhà Trần. Ông biên soạn sách này vô năm 1329 (Việt năng lượng điện u linh, tr. 6. và Từ điển văn học (bộ mới), Nhà xuất bạn dạng Thế giới, 2004, tr. 1994.
^ Việt năng lượng điện u linh, tr. 104-105.
^ Đông Thiên vương vãi là Trì quốc thiên (持國天, rơi. dhṛtarāṣṭra) với thân thuộc White, tay vắt đàn, giờ đồng hồ đàn tiếp tục thực hiện tiềm thức nhân loại trở thành thanh tịnh.
^ Chưa tra được. Không biết Phan Kế Bính với cần mong muốn nói đến việc Chử Đồng Tử hay là không.
^ Việt Nam phong tục, tr. 75-75.
^ Tạp chí Tri Tân số 137 đi ra ngày 6 tháng bốn năm 1944. Dẫn lại theo đòi Sơn Nam, Đình miếu & liên hoan tiệc tùng dân gian, tr. 18.
^ Nguyen, Dieu Thi. "A mythographical journey lớn modernity: The textual and symbolic transformations of the Hùng Kings founding myths." Journal of Vietnamese Studies, Vol. 7, No. 2 (Summer 2012): 87-130, trang 326
^ Lược theo đòi Văn hóa & tín ngưỡng Nam Bộ vô sách Hành mùi hương khu đất phương Nam, tr. 27.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Sơn Nam, Đình miếu & liên hoan tiệc tùng dân gian, Nhà xuất bạn dạng TP. TP HCM, 1992.
Sơn Nam, Thuần phong mỹ tục Việt Nam (sách in chung), Nhà xuất bạn dạng Trẻ, 2005.
Phan Kế Bính, Việt Nam phong tục, Nhà xuất bạn dạng TP. TP HCM in lại năm 1990.
Kiến thức đáp ứng thuyết minh du lịch (giáo trình cho tới ngành du ngoạn, sách vì thế nhiều người soạn), Nhà xuất bạn dạng TP. TP HCM, 1995.
Nguyễn Đăng Duy, Văn hóa linh tính Nam Bộ, Nhà xuất bạn dạng Hà Nội Thủ Đô, 1997.
Hành mùi hương khu đất phương Nam, Huỳnh Ngọc Trảng căn nhà biên, Nhà xuất bạn dạng TP. TP HCM, 2002.
Võ Thành Phương, Thờ Thần Hoàng - hình tượng linh tính của dân cày An Giang, tập san Thất Sơn số 57, 2000.
Lý Tế Xuyên, Việt năng lượng điện u linh, Ngọc Hồ dịch, Nhà xuất bạn dạng Cửu Long, 1992.