Ngô Xuân Diệu | |
---|---|
![]() Xuân Diệu thời con trẻ. Bạn đang xem: xuân diệu là ai | |
Sinh | 2 mon 2, 1916 xã Phước Hòa, Tuy Phước, Tỉnh Bình Định, Trung Kỳ, Liên bang Đông Dương |
Mất | 18 mon 12, 1985 (69 tuổi) Hà Nội, Việt Nam |
Nơi an táng | Nghĩa trang Mai Dịch, Hà Thành, Việt Nam |
Bút danh | Xuân Diệu, Trảo Nha |
Nghề nghiệp | Nhà thơ, căn nhà báo, căn nhà phê bình văn học |
Quốc tịch | ![]() |
Dân tộc | Kinh |
Học vấn | Tú tài, Cử nhân luật |
Giai đoạn sáng sủa tác | 1936—1985 |
Thể loại | Trữ tình |
Chủ đề | Thơ tình |
Trào lưu | Phong trào Thơ mới |
Giải thưởng nổi bật | Giải thưởng Hồ Chí Minh |
Phối ngẫu | Bạch Diệp (đã ly hôn trước năm 1970) |
Ngô Xuân Diệu (2 mon hai năm 1916 — 18 mon 12 năm 1985), là thi sĩ, căn nhà báo, căn nhà văn viết lách truyện ngắn ngủn và căn nhà phê bình văn học tập người nước Việt Nam. Ông là 1 trong mỗi thi sĩ tiêu biểu vượt trội nhập trào lưu Thơ mới mẻ vào đầu thế kỷ XX. Được reviews là "nhà thơ tiên tiến nhất trong những thi sĩ mới",[1] Xuân Diệu phổ biến với luyện Thơ thơ (1938), thể hiện nay một khẩu ca riêng không liên quan gì đến nhau chịu đựng tác động văn hoá phương Tây, nhất là căn nhà nghĩa đại diện Pháp. Ông là 1 trong mỗi người thứ nhất vận dụng thủ pháp thơ phương Tây như enjambment nhập thơ nước Việt Nam,[2] mặc dù nhiều lúc vẫn tuân theo như hình thức truyền thống lịch sử như lục bát. Trong khoảng tầm thời hạn từ thời điểm năm 1936 cho tới năm 1944, thơ của ông tiếp tục thể hiện nay một triết lý bi quan liêu, vô vọng về tình ái tuy nhiên lại sở hữu một mạch ngầm cổ động giục, nhiều Lúc hừng hực mức độ sinh sống. Nhờ bại, Xuân Diệu còn được ca ngợi là "ông hoàng thơ tình". Sau Lúc thâm nhập Đảng Cộng sản nước Việt Nam năm 1945, thơ của ông đa phần mệnh danh Đảng Lao động nước Việt Nam, Sài Gòn, và những cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ; ông không hề sáng sủa tác thơ tình nhiều như lúc trước. Khi chết thật năm 1985, ông nhằm lại khoảng tầm 450 bài xích thơ, nằm trong một vài truyện ngắn ngủn, đái luận phê bình.
Tiểu sử[sửa | sửa mã nguồn]
Ngô Xuân Diệu, quê quán làng mạc Trảo Nha, thị xã Can Lộc, tỉnh TP. Hà Tĩnh tuy nhiên sinh bên trên quê u Gò Bồi, thôn Tùng Giản, xã Phước Hòa, thị xã Tuy Phước, tỉnh Tỉnh Bình Định.[3] Cha là ông Ngô Xuân Thọ (trong tộc phả ghi là Ngô Xuân Thụ) và u là bà Nguyễn Thị Hiệp. Sau này ông lấy thương hiệu làng mạc là Trảo Nha thực hiện cây bút danh. Xuân Diệu sinh sống ở Tuy Phước cho tới năm 11 tuổi hạc thì ông nhập Nam học tập ở Quy Nhơn.[4]
Bắt đầu sáng sủa tác[sửa | sửa mã nguồn]
Năm 1936, Xuân Diệu rời khỏi Huế nhập học tập ngôi trường Khải Định, bên trên trên đây ông tiếp tục gặp gỡ Huy Cận và đảm bảo chất lượng nghiệp ngôi trường tú tài năm 1937. Sau bại, ông rời khỏi Hà Thành học tập ngôi trường Luật và viết lách báo, là member của tập thể nhóm Tự Lực văn đoàn, một nhóm chức văn học tập bao gồm phần rộng lớn những cây cây bút con trẻ nước Việt Nam được huấn luyện và giảng dạy bên dưới khối hệ thống dạy dỗ nằm trong địa, thông thuộc cả văn học tập nước Việt Nam láo nháo phương Tây. Ông cho tới với group khá muộn, tuy nhiên tiếp tục tự động tạo nên dựng khét tiếng cho chính bản thân mình như 1 điểm dựa vững chãi nhập giới trí thức nước Việt Nam, xuất bạn dạng những cuốn đái thuyết romantic mục tiêu vui chơi cùng theo với những kiệt tác châm biếm khiến cho cuồng nộ cả xã hội đương thời láo nháo tổ chức chính quyền Pháp.[5] Trong số người cùng cơ quan của ông sở hữu Thế Lữ, thường xuyên thực hiện thơ mang tính chất kỳ ảo và viết lách truyện ngắn ngủn trinh tiết thám, chịu đựng tác động căn nhà nghĩa romantic Pháp và căn nhà văn Edgar Allan Poe.[6] Theo những căn nhà phê bình văn học tập Hoài Thanh và Hoài Chân, Xuân Diệu mượn hứng thú kể từ và một chủ thể romantic, tuy nhiên ông "đốt cảnh Bồng Lai và xua ai nấy về hạ giới".[7] Họ cũng chỉ ra rằng Xuân Diệu chịu đựng tác động kể từ Charles Baudelaire, đối chiếu góc nhìn thơ ông với Anna de Noailles và André Gide, reviews thơ ông là đỉnh điểm trong mỗi bài xích thơ nước Việt Nam chịu đựng tác động Pháp.[8][9]
Chiến giành Đông Dương chuyến loại nhất[sửa | sửa mã nguồn]
Từ năm 1938 cho tới 1940, Xuân Diệu sinh sống với thi sĩ và người chúng ta thân thiết Huy Cận[10] bên trên số 40 Hàng Than, Hà Thành.[11] Sau Lúc Nhật thay máu chính quyền Pháp nhập mon 9 năm 1940, nhiều member Tự Lực văn đoàn triệu tập trọn vẹn nhập chủ yếu trị, nhập bại sở hữu người tạo nên Nhất Linh. Cuối năm 1940, ông nhập Mỹ Tho (nay là Tiền Giang) thực hiện viên chức (tham tá thương chánh). Một số member sót lại, như Khái Hưng, Hoàng Đạo, Nguyễn Gia Trí, bị Pháp bắt nhốt bên trên Nhà tù Sơn La, ghi lại khởi điểm sự lụi tàn của tập thể nhóm. Khi Xuân Diệu quay về Hà Thành năm 1942, đa số những căn nhà văn ông từng thao tác nằm trong đều tiếp tục ly giã hoặc nhập cuộc cuộc kháng chiến chống Pháp bởi quản trị Sài Gòn chỉ dẫn. Ông sinh sống vị nghề nghiệp viết lách văn nhập 2 năm cho tới Lúc nhập cuộc trào lưu Việt Minh. Trong kháng chiến, Xuân Diệu sơ tán lên chiến khu vực Việt Bắc, hoạt động và sinh hoạt văn nghệ cách mệnh. Trong hồi ký Cát những vết bụi chân ai trong phòng văn Tô Hoài, chủ yếu nhập thời hạn này, Xuân Diệu tiếp tục vài ba chuyến sở hữu ý thân thiết trên mức cần thiết với đồng group, bao gồm cả chủ yếu Tô Hoài, nên bị cấp cho lãnh đạo khiển trách cứ.[12]
Giữa nhị cuộc chiến[sửa | sửa mã nguồn]
Hòa bình lập lại năm 1954, Xuân Diệu về sinh sống bên trên Hà Thành, viết lách báo và sáng sủa tác thơ. Năm 1956, ông kết duyên với phái đẹp đạo trình diễn Bạch Diệp 27 tuổi hạc, tuy nhiên nguyệt lão tình ko được thỏa mãn và cả nhị sớm chia ly. Bạch Diệp tiếp sau đó tái mét thơm với 1 người con trai không giống, còn Xuân Diệu sinh sống 1 mình nhập 1 căn hộ tức thì bên dưới mái ấm gia đình Huy Cận, người tiếp tục kết duyên với Ngô Xuân Như, em gái Xuân Diệu.
Từ 1955 cho tới mon 6 năm 1958, Xuân Diệu bị mách bảo nhập Phong trào Nhân Văn – Giai Phẩm phổ biến khi bấy giờ. Khi Chiến giành Đông Dương chuyến loại nhất kết cổ động, một vài cải tân của tổ chức chính quyền mới mẻ sở hữu những sai lầm đáng tiếc Lúc triển khai, những khẩu ca sự không tương đồng chủ yếu loài kiến bắt đầu trào lên nhập một vài căn nhà văn, chúng ta tuyên thân phụ yêu sách quyền tự tại chỉ trích những sai lầm đáng tiếc của cơ quan chính phủ. Dù cơ quan chính phủ quá nhận những sơ sót, tuy nhiên trào lưu sớm cải cách và phát triển từ các việc chỉ trích những sai lầm đáng tiếc của cơ quan chính phủ quý phái đả kích cá thể những người nghệ sỹ không giống và lôi kéo biểu tình chống Nhà nước, tạo nên nứt rạn trong những căn nhà văn cỗ vũ cơ quan chính phủ và những hero sự không tương đồng chủ yếu loài kiến như Lê Đạt hoặc Trần Dần. Cuối nằm trong, Xuân Diệu, Huy Cận và những người dân không giống, lựa chọn đứng về phía chủ yếu phủ; nhập một đáp trả công thân phụ nhập mon 5 năm 1958, ông cáo buộc những người dân như Lê Đạt, Trần Dần tiếp tục tận dụng sáng sủa tác văn nghệ nhằm đáp ứng mưu cơ trang bị chủ yếu trị.
Bên cạnh sáng sủa tác thơ, ông còn nhập cuộc viết lách báo cho những tờ Ngày Nay và Tiên Phong. Ông là 1 trong mỗi người tạo nên Đoàn báo chí truyền thông nước Việt Nam, ni là Hội Nhà báo nước Việt Nam.[13][14]
Trong sự nghiệp sáng sủa tác thơ văn, Xuân Diệu được nghe biết như là 1 thi sĩ romantic trữ tình, "nhà thơ tiên tiến nhất trong những thi sĩ mới" (Hoài Thanh), "ông hoàng của thơ tình". Xuân Diệu là member của Tự Lực văn đoàn và đã và đang là 1 trong mỗi chủ tướng của trào lưu "Thơ Mới". Tác phẩm tiêu biểu vượt trội của ông ở quy trình tiến độ này: Thơ thơ (1938), Gửi mùi hương mang lại gió (1945), truyện ngắn ngủn Phấn thông vàng (1939), Trường ca (1945).
Năm 1944, Xuân Diệu nhập cuộc trào lưu Việt Minh, đảng viên Đảng Dân căn nhà nước Việt Nam, sau nhập cuộc Đảng Cộng sản. Sau Cách mạng mon Tám, ông hoạt động và sinh hoạt nhập Hội văn hóa truyền thống cứu vãn quốc, thực hiện thư ký tập san Tiên phong của Hội. Sau bại ông công tác làm việc nhập Hội văn nghệ nước Việt Nam, thực hiện thư ký tòa biên soạn tập san Văn nghệ ở Việt Bắc.
Xuân Diệu nhập cuộc ban chấp hành, nhiều năm là ủy viên thông thường vụ Hội Nhà văn nước Việt Nam.
Từ bại, Xuân Diệu phát triển thành một trong mỗi thi sĩ số 1 mệnh danh cách mệnh, một "dòng thơ công dân". Bút pháp của ông gửi biến chuyển đa dạng về giọng vẻ: sở hữu giọng trầm hùng, tráng ca, sở hữu giọng chủ yếu luận, giọng thơ tự động sự trữ tình. Tiêu biểu là: Ngọn quốc kỳ (1945), Dưới sao vàng (1949), Ngôi sao (1955), Riêng chung (1960), Mũi Cà Mau - Cầm tay (1962), Một khối hồng (1964), Hai mùa sóng (1967), Tôi nhiều song mắt (1970), Thanh ca (1982), Tuyển luyện Xuân Diệu (1983).
Là cây đại thụ của nền ganh đua ca tân tiến nước Việt Nam, Xuân Diệu tiếp tục nhằm lại khoảng tầm 450 bài xích thơ (một số rộng lớn trực thuộc di cảo ko công bố), một vài truyện ngắn ngủn, và nhiều chữ ký, đái luận, phê bình văn học tập.
Xuân Diệu từng là đại biểu Quốc hội nước Việt Nam khóa I. Ông còn được bầu là Viện sĩ thông tấn Viện Hàn lâm thẩm mỹ nước Cộng hòa Dân căn nhà Đức năm 1983.[cần dẫn nguồn]
Ông chết thật ngày 18 mon 12 năm 1985 sau đó 1 cơn nhồi huyết cơ tim, lâu 69 tuổi hạc, mai táng bên trên Nghĩa trang Mai Dịch
Xem thêm: BT Sneaker chuyên bỏ giá sỉ giày thể thao cạnh tranh nhất miền Nam
Ảnh tận hưởng của thơ nước Pháp so với Xuân Diệu[sửa | sửa mã nguồn]
- Câu thơ phổ biến của Xuân Diệu: Yêu là bị tiêu diệt trong tâm một ít là việc vay mượn mượn của câu thơ của Edmond Haraucourt: Partir, c'est mourir un peu (Đi là bị tiêu diệt chuồn một ít).[15]
- Mau với chứ, vội vàng vàng lên với chứ/ Em, em ơi, tình non tiếp tục già nua rồi..., được lấy hứng thú kể từ lời nói của Alfred de Musset phát biểu với George Sand: Dépêche-toi, George, notre amour est vieux (Nhanh lên em, George, nguyệt lão tình tất cả chúng ta tiếp tục già nua rồi).[15]
- Những câu dịch sát chữ kể từ câu thơ Pháp: Hơn một loại hoa tiếp tục rụng cành [16]/ Plus d'une espèce de fleurs a quitté les branches[15]
Cuộc sinh sống riêng rẽ tư[sửa | sửa mã nguồn]
Xuân Diệu lập mái ấm gia đình với NSND Bạch Diệp tuy nhiên nhị người tiếp tục ly hôn và không tồn tại con cái chung[17]. Sau Lúc ly hôn, ông sinh sống đơn thân cho tới khi mất mặt nhập năm 1985.
Xuân Diệu là kẻ nằm trong quê TP. Hà Tĩnh với Huy Cận (làng Ân Phú, thị xã Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh) nên lúc gặp gỡ nhau, nhị ông đang trở thành song bạn tri kỷ. Vợ của Huy Cận, bà Ngô Thị Xuân Như là em gái của Xuân Diệu. Quan hệ thân thích thiết giữa 2 con người được một vài trang báo fake tin tưởng, sở hữu những người dân còn ngờ vực vấn rằng Xuân Diệu cùng theo với Huy Cận sở hữu mối quan hệ đồng tính[18][19][20][21][22]. Vợ ông xã Huy Cận và Xuân Diệu từng ở cộng đồng một căn nhà nhiều năm. Bài thơ "Tình trai" của Xuân Diệu và "Ngủ chung" của Huy Cận được cho rằng viết lách về vấn đề bại. Theo hồi ký Cát những vết bụi chân ai của Tô Hoài thì Xuân Diệu từng bị kiểm điểm về sự việc này[23]. Cũng sở hữu một vài những bài xích thơ không giống được viết lách tặng cho những người không giống, như bài xích thơ Em đi là nhằm thân tặng thi sĩ Hoàng Cát.
Những bài xích thơ tình của ông sử dụng những cơ hội diễn tả và đại kể từ thông thường sử dụng chỉ những quan hệ phái mạnh phái đẹp, tuy nhiên một vài người thân quen của ông ngờ vực Xuân Diệu là kẻ đồng tính. Theo căn nhà văn Tô Hoài,[24] việc ông sở hữu mối quan hệ thân thiết với đồng group được những người dân ở nằm trong ông nhập thời hạn hoạt động và sinh hoạt bên trên địa thế căn cứ địa cách mệnh biết cho tới, thậm chí còn đã biết thành quân group cảnh cáo. Tới ni, một vài bài xích thơ về yêu quý của ông vẫn là 1 chủ thể có khá nhiều phân tách.[25][26]
Tuy nhiên, những ngờ vực vấn về sự việc Xuân Diệu sở hữu mối quan hệ đồng tính đơn giản diễn dịch dựa vào những tin đồn hoặc một vài bài xích thơ của ông. Với những thi sĩ nhiều xúc cảm như Xuân Diệu, việc sở hữu những câu kể từ mượt tuy nhiên giành riêng cho những người dân chúng ta là chuyện ko khan hiếm, nên rất rất khó khăn nhằm phụ thuộc vào bại nhằm Tóm lại. Bản thân thích Xuân Diệu cũng ko hề tuyên bố hoặc xác nhận bản thân sở hữu mối quan hệ yêu quý đồng giới, ông thậm chí còn còn tỏ rõ ràng ước mong sở hữu phu nhân nhập bài xích thơ "Khung cửa ngõ sổ":
- Anh sở hữu căn nhà, sở hữu cửa
- Nhưng ko phu nhân, ko con'
- Sợ dòng sản phẩm phòng bếp ko lửa
- Sợ dòng sản phẩm cửa ngõ ko đèn.
Con nuôi của ông là Tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ - đàn ông thi sĩ Huy Cận, và cũng chính là con cháu ruột của ông (cậu ruột).
Câu phát biểu nổi tiếng[sửa | sửa mã nguồn]
Trong luyện Chân dung và đối thoại, Trần Đăng Khoa ghi lại lời nói của Xuân Diệu:
- "Nhà văn tồn bên trên ở kiệt tác. Không sở hữu kiệt tác thì căn nhà văn ấy coi như tiếp tục bị tiêu diệt."
Nhận định[sửa | sửa mã nguồn]
“ | "Ngày một ngày nhị cơ hồ nước tao không hề nhằm ý cho tới những lối sử dụng chữ bịa câu vượt lên trên Tây của Xuân Diệu, tao quên cả những ý tứ người tiếp tục mượn nhập thơ Pháp. Cái mẫu mã yêu thương kiều, dòng sản phẩm cốt cơ hội phong nhã của điệu thơ, một chiếc gì rất rất nước Việt Nam, tiếp tục hấp dẫn ta" | ” |
— Thi nhân nước Việt Nam - Hoài Thanh, Hoài Chân |
“ | "Xuân Diệu tiên tiến nhất trong những thi sĩ mới mẻ - nên chỉ có thể những người dân còn con trẻ mới mẻ mến hiểu Xuân Diệu, tuy nhiên tiếp tục mến thì nên đắm đuối. Xuân Diệu không phải như Huy Cận một vừa hai phải lao vào làng mạc thơ đã và đang được người tao dành riêng tức thì mang lại số chỗ ngồi yên tĩnh ổn định. Xuân Diệu cho tới thân thích tất cả chúng ta cho tới hiện nay đã ngót năm năm tuy nhiên những giờ đồng hồ tuyên dương chê ko ngớt. Người tuyên dương, tuyên dương không còn sức; người chê, chê ko tiếc lời" | ” |
— Thi nhân nước Việt Nam - Hoài Thanh, Hoài Chân |
“ | "Thơ ông tài hoa, tinh xảo và quý phái trọng" | ” |
— Chân dung và đối thoại- Trần Đăng Khoa |
“ | "Xuân Diệu xẻ hoa và yêu thích, cả đời xua theo gót nằm mê, nhiều nằm mê, nhiều nguyệt lão tình trai. | ” |
— Cát những vết bụi chân ai - Tô Hoài |
Tác phẩm[sửa | sửa mã nguồn]
Thơ
- Thơ thơ (1938, 1939, 1968, 1970), 46 bài xích thơ
- Gửi mùi hương mang lại gió (1945, 1967), 51 bài xích thơ
- Ngọn Quốc kỳ (1945, 1961)
- Hội nghị non sông (1946)
- Dưới sao vàng (1949), 27 bài xích thơ
- Sáng (1953)
- Mẹ con (1954), 11 bài xích thơ
- Ngôi sao (1955), 41 bài xích thơ
- Riêng chung (1960), 49 bài xích thơ
- Mũi Cà Mau - Cầm tay (1962), 49 bài xích thơ
- Một khối hồng (1964)
- Hai mùa sóng (1967)
- Tôi nhiều song mắt (1970)
- Mười bài xích thơ (1974)
- Hồn tôi song cánh (1976)
- Thanh ca (1982)
- Tuyển luyện Xuân Diệu (1983)
Văn xuôi
- Phấn thông vàng (1939, truyện ngắn), 17 truyện
- Trường ca (1945, cây bút ký), 9 bài
- Miền Nam nước Việt (1945, 1946, 1947, cây bút ký)
- Việt Nam ngàn dặm (1946, cây bút ký)
- Việt Nam trở dạ (1948, cây bút ký)
- Ký sự thăm hỏi nước Hung (1956, cây bút ký)
- Triều lên (1958, cây bút ký)
Tiểu luận phê bình
- Thanh niên với quốc văn (1945)
- Tiếng thơ (1951, 1954)
- Những bước đàng tư tưởng của tôi (1958, hồi ký)
- Ba ganh đua hào dân tộc (1959)
- Phê bình trình làng thơ (1960)
- Hồ Xuân Hương bà chúa thơ Nôm (1961)
- Trò chuyện với chúng ta thực hiện thơ trẻ (1961)
- Dao sở hữu giũa mới mẻ sắc (1963)
- Thi hào dân tộc bản địa Nguyễn Du (1966)
- Đi bên trên đàng lớn (1968)
- Thơ Trần Tế Xương (1970)
- Đọc thơ Nguyễn Khuyến (1971)
- Và cây đời mãi xanh rì tươi (1971)
- Mài Fe nên kim (1977)
- Lượng vấn đề và những kỹ sư linh hồn ấy (1978)
- Các thi sĩ truyền thống Việt Nam (tập I, 1981; luyện II, 1982)
- Tìm hiểu Tản Đà (1982).
Dịch thơ
- Thi hào Nadim Hitmet (1962)
- V.I. Lênin (1967)
- Vây thân thích tình yêu (1968)
- Việt Nam hồn tôi (1974)
- Những thi sĩ Bungari (1978, 1985)
- Nhà thơ Nicôla Ghiđen (1982).[27]
Tác phẩm được phổ nhạc[sửa | sửa mã nguồn]
- Yêu được Châu Kỳ phổ trở nên Đừng phát biểu xa thẳm nhau. Bên cạnh đó, Phạm Duy cũng phổ nhạc bài xích thơ này trở nên Yêu là bị tiêu diệt Trong Lòng.
- Nguyệt cầm được Cung Tiến phổ nhạc.
- Vì sao được Phạm Duy phổ trở nên Mộ khúc.
Giải thưởng và tôn vinh[sửa | sửa mã nguồn]
Giải thưởng[sửa | sửa mã nguồn]
Ông đã và đang được truy tặng Trao Giải Sài Gòn mùa I về văn học tập thẩm mỹ (1996).
Tôn vinh[sửa | sửa mã nguồn]
Tên của ông được bịa cho 1 trên phố ở Hà Thành, một tuyến đường ở TP.HCM Quy Nhơn (Bình Định), là tên gọi của một ngôi trường trung học tập phổ thông ở thị xã Tuy Phước, tỉnh Tỉnh Bình Định và 1 ngôi trường trung học cơ sở bên trên thị xã Can Lộc, tỉnh TP. Hà Tĩnh.
Xem thêm: đạt ma là ai
Tại TP.HCM Đồng Hới, Quảng Bình sở hữu tuyến đường có tên Xuân Diệu ở phường Nam Lý
Ông được lập căn nhà tưởng vọng và thánh địa ở làng mạc Trảo Nha, thị xã Nghèn, thị xã Can Lộc, tỉnh TP. Hà Tĩnh (bên cạnh đàng lên Ngã Ba Đồng Lộc).
Tại Thành Phố HCM sở hữu tuyến đường có tên ông ở quận Tân Bình.
Bình luận